Hollanda ordusunun, Endonezya Ulusal Devrimi sırasında şiddet kullandığı belgelendi. Hollanda Başbakanı Mark Rutte, Endonezya’nın bağımsızlık savaşı esnasında Hollanda ordusunun “sistemli ve aşırı şiddet uygulamasından” dolayı özür diledi. Rutte, Hollanda hükümetinin, Endonezya’nın 1945-1950’deki bağımsızlık savaşı sırasında Hollandalı askerlerin şiddet eylemlerine müsamaha gösterdiğini savunan raporla ilgili basının sorularına yanıt verdi. Başbakan Rutte, “Bugün Hollanda hükümeti adına, bizim tarafımızdan gelen sistemli ve aşırı şiddet için Endonezya halkına en derin özürlerimi sunuyorum” diye konuştu. Rutte, daha önceki hükümetlerin bu konuya kayıtsız kalmasından dolayı da özür dilediğini belirtti. “Ayrıca, uygun şekilde davranan savaş gazileri de içinde olmak üzere Hollanda’da Endonezya’daki sömürge savaşının sonuçlarıyla yaşamak zorunda kalan herkesten de özür dileriz” ifadelerini kullandı.
Hollanda ordusu şiddete başvurdu
Hollanda Kraliyet Dil, Coğrafya ve Etnoloji Enstitüsü (KITLV), Hollanda Askeri Tarih Enstitüsü (NIMH) ve Savaş, Holokost ve Soykırım Enstitüsü (NIOD), ortak bir çalışma yaptı. Çalışmada, Hollanda askerlerinin Endonezya’nın 1945-1950’deki bağımsızlık savaşı sırasındaki “sistematik şiddet eylemleri” ele alındı. Araştırmanın bulgularına yönelik video konferans yöntemiyle toplantı yapıldı. Toplantıda, Hollanda hükümetinin söz konusu şiddet eylemlerine sessiz kaldığı belirtildi. Araştırmacılar, Hollandalı askerlerin Endonezyalılara uyguladığı şiddetin yaygın ve kasıtlı olduğunu belirtti. Hollanda hükümetinin askeri, idari ve adli makamlarca yeterli soruşturmayı yapmayarak şiddet eylemlerine müsamaha gösterdiği vurgulandı. Araştırmacılar, Endonezya’nın bağımsızlık mücadelesi sırasında görevde olan Hollandalı siyasetçi, bürokrat, askeri personel, adli makamlar ve güvenlik güçlerinin şiddet eylemlerinden haberdar olduğunu ya da olması gerektiğini dile getirdi. Uzmanlar, Hollandalı askerlerin savaş sırasında sık ve yaygın şekilde şiddete başvurduğu, yargısız infazlarda bulunduğu, öldürme, tecavüz ve işkence eylemleri gerçekleştirdiği ve gayriinsani şartlarda tutuklama yaptığını tekrar ifade etti. Ayrıca bağımsızlık savaşının Hollanda’nın “kolonizasyon, ırkçılık ve sömürü amaçlarının sonucu” olduğunu belirttiler. Araştırmacılar, şiddet eylemlerinin dönemin Hollanda hükümetinin bilgisi ve sorumluluğunda olduğunu belirterek sorumluların cezasız kalmasını eleştirdi.
“Bulgular sürpriz değildi”
Hollanda İtibar İadesi Komitesi (The Committee of Dutch Debts of Honor (KUKB)) Başkanı Jeffry Pondaag, araştırmayla ilgili yerel medyaya açıklamalarda bulundu. Bulguların sürpriz olmadığını söyledi. Pondaag, Hollanda’nın kendini açıkça savaşın sorumlusu ilan etmedikçe bu tür bulguların haber niteliği taşımadığını belirtti. “İki tarafın savaştığı her yerde karşılıklı şiddet ve suçlamalar olur. Fakat burada sadece Hollanda’nın sorumluluğundan bahsediliyor.” dedi.
